Digitale euro: totalitair systeem van controle en onderwerping

Een nieuwe digitale munt

De Europese Centrale Bank (ECB) werkt volop aan een ‘digitale euro’. Die nieuwe munt zou evenveel waard zijn als de huidige euro die we vandaag gebruiken onder de vorm van munten en biljetten (de ‘chartale’ euro) en van geld op zicht- en spaarrekeningen (de ‘girale euro’).

Betalen met de digitale euro zou kunnen in alle Europese (web)winkels dankzij een aparte app of een nieuwe betaalkaart in een bestaande app. Ook het overschrijven van geld naar rekeningen van andere banken zou hierdoor overal in Europa even vlot moeten lopen.

Het verschil met de huidige euro is dat de digitale euro wordt uitgegeven en volledig gewaarborgd door de Europese Centrale Bank. De girale euro, die door de commerciële banken wordt gemaakt telkens ze een krediet verstrekken, wordt slechts tot maximum 100.000 euro gewaarborgd in de meeste landen van de eurozone.

Politieke munt

De ECB blijkt al meer dan een jaar bezig met de voorbereidingen. Eind 2023 zou er een concreet plan op tafel liggen. Of de digitale euro er echt komt, is uiteindelijk een politieke beslissing, net zoals de invoering van de huidige euro. Dat was een tegeneis van de Fransen in ruil voor de Duitse eenmaking uit vrees voor een te sterk Duitsland en een te sterke Duitse mark.

De digitale euro zou het gewone geld niet vervangen. De twee munten zouden dus naast elkaar blijven bestaan. Maar dat gelooft geen hond, omdat we weten dat een ‘slechte munt’ de ‘goede munt’ uit de geldomloop verdringt. Met een pennentrek kan de ECB de gewone euro afschaffen en het gebruik van de digitale euro verplicht stellen. En daarin schuilen grote maatschappelijke gevaren.

Drogredenen

Zo beweert de Europese centrale bank een digitale munt te willen invoeren om Amerikaanse bedrijven, zoals Facebook (Meta) of Mastercard, de pas af te snijden. Die willen immers een eigen digitale munt. De ECB wil echter koste-wat-kost voorkomen dat er andere munten dan haar euro een belangrijke rol spelen op de Europese markt. Maar dat is een drogreden, want het gebruik van munten die eventueel de marktwerking verstoren, kan ook op andere manieren aan banden worden gelegd,.

De ECB stelt ook grip te willen houden op de commerciële banken, die bankroet kunnen gaan bij een financiële crisis zoals in 2008. Ook dat is een drogreden, want de ECB houdt sindsdien een versterkt en direct toezicht op de financiële stabiliteit van banken via het Gemeenschappelijk Toezichtmechanisme en Afwikkelingsmechanisme. De banken zijn dan ook terecht achterdochtig. De ECB heeft al een grote vinger in de pap. Met de digitale euro wordt de ECB een rechtstreekse en politiek gestuurde concurrent van de commerciële banken.

Een ‘programmeerbare’ munt

Het echte probleem met de digitale euro is dat de code van een digitale munt programmeerbaar is. In die code zou kunnen worden bepaald waarvoor u uw geld mag of moet uitgeven, en dat al voor bedragen vanaf 50 tot 100 euro. Dat betekent dat de ECB niet alleen weet wat, hoeveel, wanneer en waar u iets koopt, maar ook kan bepalen of u het wel mag kopen: vlees, vliegtuigreis, alcohol, goud of dollars…

Met een druk op de knop kan al uw geld (of het geld van een politieke tegenstander) worden geblokkeerd, net zoals een account op de sociale media. De digitale euro is onderdeel van een totalitair systeem. Dat de Europese democratieën maar eens goed nadenken of ze dat willen.

De digitale euro mag er dus nooit mag komen. Een digitale munt is een inbreuk op het recht op privacy. Het is niet aan de centrale banken of nationale overheden om te weten, laat staan te bepalen waaraan we ons geld willen besteden. De ECB hoopt met de digitale euro meer toezicht te hebben op criminele uitgaven. Een zoveelste drogreden, want de strijd tegen de criminaliteit vereist gerichte (financiële) acties tegen criminele individuen en organisaties, niet de supercontrole over uw uitgaven.

Daarenboven is volgens de Barometer Digitale inclusie van de Koning Boudewijnstichting (02.09.2022) de digitale bekwaamheid van bijna één op de twee Belgen nog beperkt. Vooral oudere en blinde mensen hebben daarom blijvend behoefte aan cash geld om hun aankopen te doen. Maar voor ons allemaal geldt dat cash het beste noodsysteem is, voor als er een grote digitale panne is.

Tom Vandendriessche

Europees Parlementslid