Ze manipuleren wat je mag weten, om te bepalen voor wie je moet stemmen

Met de Digital Services Act wil de Europese Unie de sociale media reguleren. Daarmee bedoelen ze volstrekt legale, maar volgens hen schadelijke meningen, kunnen censureren met medewerking van Big Tech-bedrijven. Alsof dat nog niet genoeg is, wil het Europees Parlement ook politieke advertenties op sociale media beperken. Waarom hebben zo schrik van vrije meningsuiting en vrije informatiestromen op sociale media? Informatie is de brandstof van een democratie. Wie de informatiestromen controleert, verwerft politieke invloed. Het Europees Parlement lijkt dikwijls ver weg. Hoe kunnen we deze initiatieven binnen de instellingen van de EU in verband brengen met de discussie over pluralisme en democratie in ons eigen land? De EU is dikwijls veraf, maar in dit dossier alvast erg dichtbij. Mijn analyse als schaduwrapporteur op zowel Digital Services Act (DSA), Digital Markets Act (DMA) als Report on the proposal for a regulation of the European Parliament and of the Council on the transparency and targeting of political advertising.

Het recentste onpartijdigheidsrapport van de Vlaamse Regulator voor de Media (VRM) bracht aan het licht dat in 2021 het Vlaams Belang afgerond amper 1% van de spreektijd kreeg op VRT en VTM. Professor Peter Van Aelst zei toen: “Ik zie geen politieke bias in deze cijfers. Vlaams Belang regeert nergens mee”. Hij beweerde dat het normaal was dat een oppositiepartij minder aan bod kwam en dat de kritiek van het Vlaams Belang niet relevant was voor het coronabeleid. Dat is natuurlijk een erg bedenkelijke verklaring. In een democratie zijn machthebbers slechts tijdelijk, bestaat macht enkel maar door tegenmacht en dus zijn oppositie en regering even noodzakelijk. En dus moeten ze beide aan bod komen in de media. Daarnaast was Vlaams Belang ook de enige stem die verstandige en verantwoordelijke kritiek op het coronabeleid formuleerde. Een kritische stem werd doelbewust uit de media gehouden, en daardoor ontspoorde de hele corona-aanpak tot een beleid met totalitaire trekken, gebouwd op onwetenschappelijke dogma’s met ondoeltreffende, discriminerende en vooral absurde maatregelen. Strootje trekken om naar het toilet te gaan met Kerst! De VRT zelf echter beoordeelde het partijdigheidsrapport nog lachwekkender: ‘Het rapport toont de diversiteit in onze berichtgeving'.  

Regimepers

Het is eigenlijk meelijwekkend in wat voor beschamende intellectuele bochten een professor zich moet wringen om de realiteit te ontkennen. En die realiteit is dat er een cordon médiatique is tegen het Vlaams Belang. Ze willen ons zo min mogelijk aan bod laten komen op televisie. En als we al aan bod komen, is dat meestal in de vorm van een kruisverhoor waarbij de journalist zich niet als vraagsteller, maar als debater ontpopt en als voornaamste doelstelling heeft de Vlaams Belanger vooral niet te laten uitspreken. Ze spreken ook liever over het Vlaams Belang dan ermee. Dat noemen ze dan ‘duiding’.

Ex-VRT-journalist Walter Zinzen, jarenlang schermgezicht van Ter Zake, geeft zonder verpinken toe dat de strijd tegen het Vlaams Belang vanuit de journalistiek volgens hem noodzakelijk is. Hij gaat er prat op daarom nooit een Vlaams Belanger live aan het woord gelaten te hebben. Veel te gevaarlijk! Want dan kan de journalist niet meer ingrijpen. Zijn links paternalisme kan alvast wedijveren met dat van de missionarissen in zijn geliefde Congo. De wijze waarop de media zichzelf een rol toebedelen in de politieke strijd tegen het Vlaams Belang is ook helemaal geen geheim. Ze schrijven er zelfs richtlijnen over, zoals de nota ‘de VRT en de democratische samenleving’ (2001) waarbij open en bloot de censuur- en manipulatiepraktijken uitgelegd en aangemoedigd worden.

In de printmedia is het al niet veel beter. Daar mag Vlaams Belang zelfs (als enige!) geen opiniestukken publiceren of advertentieruimte, laat staan zelfs foto's van Belga kopen. Ze zijn namelijk doodsbang dat u de standpunten van Vlaams Belang, de grootste oppositiepartij, te weten komt zonder dat ze die leugenachtig hebben kunnen verdraaien. Om die opdracht naar behoren te vervullen ontvangen kranten jaarlijks 180 miljoen euro subsidie en houden ze de staatsomroep als dominante mediaspeler in stand met maar liefst 300 miljoen euro per jaar.

Sociale media

Om onze politieke boodschap toch tot bij burgers te krijgen, moet Vlaams Belang dan ook creatief en innovatief te werk gaan. We waren de eerste partij met een website, met een digitale nieuwsbrief, met lokale bladen, etc. Telkens probeert het regime onze communicatiemogelijkheden opnieuw af te nemen. Bpost weigerde post van Vlaams Belang te verdelen, maar werd door de rechtbank teruggefloten. De uitzendingen door derden op VRT werden afgeschaft omdat er te veel mensen naar de uitzending van het Vlaams Belang  keken. Vlaams Belang huurde grote 20 vierkante meter billboards, vervolgens werd de politieke affiche beperkt tot 2 vierkante meter. Daarom investeren we met Vlaams Belang nu ook in digitale advertenties. Ze zijn goedkoop, milieuvriendelijk en gewoonweg noodzakelijk door het cordon médiatique. Bovendien is sociale media interactief en stelt het burgers in staat hun gedacht te zeggen en berichten zelf te delen. Sociale media doorbreken het informatiemonopolie van die traditionele media. Zo komt u te weten wat onze standpunten zijn en weet u wat uw verkozenen doen. U kunt bijgevolg een oordeel vellen bij verkiezingen. Maar dat willen ze natuurlijk helemaal niet. Dat is natuurlijk allemaal veel te gevaarlijk voor het systeem. Zij willen dat u helemaal niets weet over Vlaams Belang buiten de manipulaties en leugens van de media. Daarom is het ook een leugen- en regimepers die u niet vertelt wat u hoort te weten, maar die wil bepalen hoe u moet denken zodat u 'juist' stemt.

Censuur op sociale media

Toen Obama experimenteerde met sociale media (2008) en de Arabische Lente gebruik maakte van sociale media om burgers te mobiliseren en dictators omver te werpen, stonden ze te applaudisseren. Sinds Brexit en de verkiezing van Trump, hebben ze zich gerealiseerd dat ze door sociale media hun monopolie op informatie verloren waren. En dat willen ze terug. Daarom wordt die sociale media continu verdacht gemaakt. ‘Nepnieuws’ en ‘haatspraak’ bedreigen zogezegd onze democratie. Daarom eisen ze censuur op de sociale mediaplatformen. Door de turbo van de coronacrisis en de bestorming van het Capitool ging Big Tech dan ook over tot massale, illegale en illegitieme censuurpraktijken over op de sociale mediaplaformen. De Europese Unie ontwikkelde met de Digital Services Act een regelgevend kader waarbij deze platformen verplicht worden censuurmedewerkers aan te duiden (‘trusted flaggers’) die volgens hen ongewenste, maar volgens de wet volstrekt legale (‘legal but harmful’) meningen verplicht moeten censureren.

Verbod op digitale advertenties?

De media stonden deze week vol met berichten, opinies en uitzendingen over de uitgaven op sociale media door politieke partijen. Daarbij werd een zogenaamd onafhankelijk expert, Jan Steurs, opgevoerd die het debat tussen partijvoorzitters Tom Van Grieken en Jeremy Van Eeckhout (Groen) moest stofferen. VRT-journalist Tim Verheyden was gewoon even vergeten te vermelden dat deze man tot voor kort voor Groen werkte. En wat zei deze zogenaamde expert? Dat de uitgaven op sociale media te hoog zijn, en dan eigenlijk vooral die van Vlaams Belang. Als we terugdenken aan professor Van Aelst zou dat volgens zijn logica te verklaren zijn. De regering komt immers meer aan bod. Oppositiepartijen moeten wel zelf investeren in sociale media. Maar die kritische reflectie was duidelijk te veel gevraagd. Integendeel, volgens de ex-Groen-medewerker zijn partijen via sociale media in permanente campagnemodus zijn. En dat wil die knul duidelijk niet. Want vooral N-VA en Vlaams Belang investeren in sociale media. Tot overmaat van ramp is er geen regelgeving over adverteren buiten verkiezingen beklaagde hij zich. En dat houdt gevaren in volgens hem voor, u raadt het al,  ‘desinformatie’ en ‘haatspraak’.

Taxpayers’ money well spent

De partijdotaties zijn ontstaan om een antwoord te bieden op de corruptieschandalen van het verleden. Bedrijven konden toen letterlijk politieke invloed kopen, waar vooral de socialisten vatbaar voor bleken. Partijen worden gefinancierd naargelang het aantal kiezers. Doordat de traditionele partijen steevast verkiezingen verloren, verhoogden ze elke keer de dotatie. Vlaams Belang wil besparen op dit politiek systeem. Daarvoor dienden we tal van voorstellen in. Telkens stemmen de andere partijen, van N-VA tot PVDA die weg. Ook dat is het gevolg van het ondemocratisch cordon sanitaire. Volgens de politicologie heeft een politieke partij vijf functies: formuleren van beleidsvoorstellen, vertolken van standpunten, verdedigen van belangen, rekruteren en opleiden van politiek personeel, mobiliseren van kiezers en tenslotte voeren van beleid. Communiceren over standpunten en acties is dus een kerntaak van een politieke partij.

Als een partij advertenties op sociale media koopt, gebruikt ze dus haar dotatie exact waarvoor die bedoeld is. Dat is efficiënt, effectief en wettelijk gebruik van middelen. Het is aan de kiezer om te oordelen over politieke partijen, niet aan politieke tegenstanders om te bepalen waar concurrenten hun dotatie aan mogen uitgeven. De realiteit is dat ze niet willen dat u de echte boodschap van het Vlaams Belang te weten komt en dus in hun manipulaties en leugens over onze partij trapt. Precies daarom willen ze politieke advertenties op sociale media verbieden zoals Conner Rousseau voorstelt, of beperken zoals Kristof Calvo het wil. Vanuit het Europees Parlement worden ze trouwens op hun wenken bediend. Daar ligt regelgeving klaar om adverteren op sociale media zoveel mogelijk te beperken.

Allemaal in naam van de strijd tegen zogenaamde haatspraak en desinformatie natuurlijk. In realiteit om het systeem tegen de oppositie te beschermen. Ze zijn de controle verloren en willen die terug. Want ze willen aan de macht blijven. Daarom willen ze dat hun gekochte regimepers opnieuw de controle krijgt over de informatiestromen in onze samenleving. Zodat ze opnieuw kunnen manipuleren wat u mag weten, om zo te bepalen wat u moet denken en uiteindelijk voor wie u moet stemmen.

Tom Vandendriessche

Europees Parlementslid